Het duikt regelmatig op in het nieuws. Werkgevers die actie ondernemen om de gezondheid van hun medewerkers te verbeteren. Vroeger als bedrijfsfitness, daarna als gezondheidsmanagement en de laatste tijd als vitaliteitsmanagement. Waarom werkgevers dit doen? Om een aantrekkelijke werkgever te zijn, gezondheid als employee benefit? Om het ziekteverzuim te verminderen, gezondheid als kostenreductie?
Wat de argumentatie ook is volgens ons blijft de eerste vraag: Is de gezondheid van de medewerkers de verantwoordelijkheid van het bedrijf? Het antwoord daarop is natuurlijk niet eenduidig. Ja, zodra het gaat het om het gezondheidsbedreigende situaties die het gevolg zijn van de arbeidsomstandigheden. Nee, zodra het gaat om niet arbeidsgerelateerde risicofactoren voor gezondheidsbedreigingen.
In het eerste geval is het evident en ligt de verantwoordelijkheid bij de werkgever. In het tweede geval is de relatie veel complexer. De werkgever is wel financieel aansprakelijk voor het ziekteverzuim maar de oorzaak ligt niet in de invloedssfeer van het bedrijf. Het lijkt daardoor logisch dat werkgevers proberen invloed te krijgen op niet arbeidsgerelateerd ziekteverzuim. Maar is het realistisch om van deze inspanning effect te verwachten? Het veronderstelt in ieder geval dat het bedrijf een duidelijk beeld heeft van het ziekteverzuim, de onderverdeling daarvan in arbeidsgerelateerd en niet-arbeidsgerelateerd en daarbinnen dan weer naar oorzaak. De ervaring leert dat het ziekteverzuim binnen bedrijven niet de noodzakelijk informatie levert die nodig is om deze differentiatie aan te brengen. Dus als je dan niet weet waar je op moet beginnen met je aanpak kun je ook moeilijk een meetbaar effect verwachten. Is dit geld dan slecht besteed? Dat ligt er aan, de werkgever heeft een primaire verantwoordelijkheid om te zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Als deze verantwoordelijkheid nog niet tot de gewenste risicobeheersing heeft geleid kan het geld wellicht beter worden geïnvesteerd in verbetering van de arbeidsomstandigheden en is het geld besteed aan “gezondheidsmanagement” niet goed besteed. Als de genoemde primaire verantwoordelijkheid wel goed is ingevuld komt de discussie pas echt op gang. Wat wil je namelijk bereiken met je investering, hoe ga je dit realiseren, welke verantwoordelijkheid hebben de mensen zelf in dit traject. Dat vergt een sterke drive om dit op te pakken.
Kan het ook anders, natuurlijk: Zonder veel moeite is het mogelijk om ongezond gedrag te ontmoedigen. Bij de keuze van huisvesting zorgen dat de lokatie goed per fiets bereikbaar is, dat de omgeving uitnodigt om een wandeling te maken. Bij het aanbod in het bedrijfsrestaurant meerdere keuzes aan te bieden. Bij de inrichting van de huisvesting zorgen dat de trap een prominente plek heeft. Bij de inrichting van de werkplek zorgen dat mensen regelmatig moeten opstaan van hun werkplek om een print te pakken. Of dat mensen gestimuleerd worden om even bij een collega langs te lopen in plaats van een email te sturen. Laat als werkgever zien dat u uw verantwoordelijkheid te nemen. Dat stimuleert anderen om hun verantwoordelijkheid te nemen.